กินอะไรได้บ้าง

สิ่งที่แม่หลังคลอดต้องทำภายในเดือนแรก การดูแลตัวเองหลังคลอดเป็นสิ่งสำคัญ แม่หลังคลอดต้องดูแลตัวเองตั้งแต่เดือนแรก เพราะแม่หลังคลอดเพิ่งเจอศึกหนัก ร่างกายเปลี่ยนแปลงไปอย่างมากตั้งแต่ช่วงตั้งครรภ์ ดังนั้น แม่ต้องดูแลตัวเองให้มาก ๆ ภายในเดือนแรก โดยเฉพาะระยะพักฟื้นหลังคลอด 6 สัปดาห์แรกหลังคลอดบุตร เป็นช่วงที่ร่างกายกำลังฟื้นฟูเพื่อกลับคืนสู่สภาพปกติ พักผ่อนให้เพียงพอ เพราะไม่ว่าแม่ท้องจะคลอดธรรมชาติหรือผ่าคลอด ก็สูญเสียพลังงานมากมายเช่นกัน แถมยังต้องเรียนรู้การดูแลลูกน้อย ซึ่งการเลี้ยงทารกแรกเกิดไม่ใช่เรื่องง่ายเลย เคลื่อนไหวร่างกายเพิ่มขึ้น แม่หลังคลอดต้องหมั่นขยับร่างกาย เพราะการขยับตัวของกล้ามเนื้อจะทำให้แผลและฝีเย็บหายได้เร็วขึ้น ไม่ต้องกลัวแผลแตก แผลแยก ช่วงแรกที่คุณแม่ที่เสียเลือดจากการคลอดอาจจะลุกขึ้นแล้วหน้ามืดเป็นลม ก็ขอให้ลุกขึ้นยืนสักพักหนึ่งแล้วจึงเดินต่อ ขึ้นลงบันไดได้ตามปกติ แม้จะผ่าตัดคลอดก็สามารถขึ้นลงบันไดบ้านได้ คลอดครบ 1 เดือน ก็สามารถขับรถได้ บริหารร่างกายหลังคลอด แม่หลังคลอดออกกำลังกายเบา ๆ ทำกายบริหารอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ร่างกายกลับคืนสู่สภาพปกติเหมือนก่อนตั้งครรภ์โดยเร็วที่สุด แม่จะได้มีร่างกายแข็งแรง ผนังหน้าท้องรวมทั้งผนังช่องคลอดที่ผ่านการคลอดและเย็บซ่อมแผลเรียบร้อย ไม่หย่อนยาน ในรายที่ผ่าตัดคลอดก็ควรรอให้ครบสัก 20 วัน หรือ 3 สัปดาห์ขึ้นไป แล้วเริ่มทำการบริหารร่างกายได้ คุณแม่ควรบริหารร่างกายครั้งละอย่างน้อย 15 นาที วันละ 2 ครั้ง เช้า เย็น การอยู่ไฟ และวางกระเป๋าน้ำร้อนที่หน้าท้องเพื่อให้ท้องยุบนั้น ไม่มีความจำเป็น ถ้าวางร้อนมากจะทำให้ผนังหน้าท้องไหม้เกรียม หน้าท้องหย่อน การออกกำลังกายและบริหารร่างกายหลังคลอดจะช่วยลดหน้าท้องได้ดี ทั้งยังช่วยให้มดลูกกลับคืนสู่สภาพเดิมได้ดี การดูแลฝีเย็บ และแผลผ่าตัด หมั่นทำความสะอาดแผลโดยล้างด้วยน้ำต้มสุกอุ่น ๆ และสบู่ ไม่ต้องใช้น้ำยาล้างแผลเป็นพิเศษ ไม่ควรสวนล้างช่องคลอด เสร็จแล้วให้ใช้ผ้าสะอาดซับให้แห้ง แผลจะติดกันในเวลาไม่นาน แผลผ่าตัด 6 – 7 วัน ก็ถูกน้ำได้ ไม่ต้องปิดแผลหรือทำแผล ส่วนผ้าอนามัย แม่หลังคลอดต้องหมั่นเปลี่ยนบ่อย ๆ ถ้ามีเลือดชุ่ม รักษาความสะอาดอยู่เสมอ อย่าให้หมักหมม หรือมีกลิ่นเหม็น เพราะจะทำให้แผลฝีเย็บอักเสบได้ สำหรับเลือดที่ออกจากช่องคลอดหลังคลอดที่เรียกว่าน้ำคาวปลานั้น วันแรก ๆ จะมีสีแดง ต่อมาจะค่อย ๆ จางลงไป และหมดไปใน 3 – 4 สัปดาห์ ยาที่จำเป็นสำหรับแม่หลังคลอดก็คือ ธาตุเหล็ก กินเหมือนเดิมในช่วงที่ตั้งครรภ์ ถ้าเสียเลือดมากกว่าปกติหรือตกเลือดจะต้องได้รับธาตุเหล็กมากขึ้น สำหรับยาแก้ปวดใช้ยาพาราเซตามอล ยาแก้อักเสบจะได้เฉพาะกรณีที่แพทย์เห็นสมควร ยาแก้อักเสบไม่ช่วยให้แผลจะหายเร็วขึ้น และห้ามเด็ดขาด อย่าดิื่มยาดองที่มีแอลกอฮอล์ เพราะจะไปทำลายเซลล์ของตับทำให้หน้าที่ของตับเสื่อมลงได้ง่าย และแอลกอฮอล์ยังออกมาทางน้ำนม ซึ่งอาจจะเกิดอันตรายต่อลูกน้อย อาหาร ควรย่อยง่าย รสไม่จัด มีกากมาก เพื่อลดอาการท้องผูก ครบ 5หมู่ อาหารพวกไขมันและคาร์โบไฮเดรต ได้แก่ แป้ง ข้าว และน้ำตาล ควรกินให้น้อยลง หลังคลอด 6 สัปดาห์ คุณแม่ควรมีน้ำหนักเพิ่มจากเดิมก่อนตั้งครรภ์ได้ 2 – 3 กิโลกรัม เพศสัมพันธ์หลังคลอด ครบ 1 เดือนหลังคลอดสามารถร่วมเพศได้ อาการผิดปกติหลังคลอดที่ต้องพบหมอก่อนวันนัดตรวจ ได้แก่ ไข้ เต้านมอักเสบเป็นไตแข็ง เจ็บแผลฝีเย็บมากหรือพบว่าแผลบวมแดงหรือมีหนอง น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น เลือดออกมาก ปัสสาวะแสบขัด ปวดท้องมาก เป็นต้น