ซึมเศร้าหลังคลอด
..ฮอร์โมน
..หรือแม่ดราม่าไปเอง
▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️
ช่วงนี้มีข่าวมากมายเกี่ยวกับโรคซึมเศร้าและการฆ่าตัวตาย แต่รู้ไหมคะว่า โรคซึมเศร้ามันอยู่ใกล้ตัวเรามากกว่าที่คิด
..ใครไม่เป็นเอง อาจไม่เข้าใจ
หลายคนคิดว่า ตัวเองไม่เป็นหรอก แต่สุดท้ายก็ต้องเผชิญกับมันอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
????????
ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด เกิดได้ในแม่หลังคลอด 3-4วัน เพราะฮอร์โมนที่พลุ่งพล่านตลอดช่วงตั้งท้องนั้น จู่ๆลดฮวบฮาบ ราวกับเหยียบคันเร่งเข้าสู่วัยทอง (เข้าวัยทองภายใน3วันหลังคลอด คิดดูสิว่ามันหดหู่ขนาดไหน?)
โดยปกติควรจะดีขึ้นใน 2สัปดาห์ เนื่องจากเป็นระยะปรับตัว ทั้งอดนอน อดกิน ปั๊มนมเข้าเต้าวนไป ไหนจะผมร่วง พุงเหี่ยวๆ ท้องลาย หัวนมแม่ก็ดำไปอี๊กกกกก?
สิ่งหนึ่งที่คุณพ่อช่วยได้ (มากกกกก) คือ หยุดล้อเลียนเกี่ยวกับสภาวะนี้ของแม่
***มันไม่ตลกจริงๆนะ???***
อีกสิ่งที่ทำให้แม่ๆต้องซึมเศร้า ไม่ใช่คนอื่นไกล ..แต่เป็นคนในครอบครัวเอง
-ทำไมปล่อยให้ลูกร้อง
-ทำไมไม่ให้กินกล้วย
-ทำไมไม่ดัดขาลูก
-ทำไมไม่ดูแลลูก ปล่อยให้ลูกโดนยุงกัด
-ทำไมลูกหัวโน แม่มันไม่ดูใช่ไหม
-จะมาทู่ซี้กินนมแม่ทำไม ยุ่งยาก ชงนมง่ายกว่าเยอะ
-นมวัวมันดีกว่านมแม่
ฯลฯ
สารพัดความเชื่อ และคำบ่นที่แม่ต้องเจอ แม่ต้องสตรองขนาดไหนกับการอดนอน แล้วยังต้องมาเจออะไรแบบนี้
รู้ไหมคะ กำลังใจสำคัญที่สุดเวลาแม่เหนื่อย คือคนในบ้านนะ
นอกจากนี้ก็มีคนนอกบ้าน ที่คอยมาเยี่ยม พร้อมมารยาทงามๆ
?♀️อุ้ย ท้องยังไม่ยุบอีกหรอ นึกว่ายังไม่คลอด
?♀️นมแม่มารึยัง เนี่ยของชั้นน้ำนมมาดีตั้งแต่วันแรกๆเลย
?♀️งดวิจารณ์แม่ และลูกในทางที่ไม่สร้างสรรค์นะจ๊ะ
คนเรา .. ถ้าไม่มีอะไรดีๆจะพูด
...ก็อย่าพูดอะไรเลยดีกว่าเนาะ
บางทีคนเราก็ซึมเศร้า ได้จากภายใน และจากคนแวดล้อมนี้แหละนะ
???????????
เช็คตัวเองด่วน!!! ว่ามีอาการเหล่านี้ไหม
?หดหู่ นั่งให้นมลูกก็ร้องไห้อยู่คนเดียว
?เบื่ออาหาร หรือ อยากกินตลอดเวลา (ง่ายๆคือสุดโต่งทางใดทางหนึ่ง)
?ไม่อยากทำอะไร ไม่อยากลุกขึ้นมา บางคนอยากหลับ แล้วไม่ต้องตื่นขึ้นมาอีกเลย
?อะไรที่เคยชอบกิน ชอบทำ หนังที่ชอบดู ก็ไม่ชอบอะไรอีกแล้ว
?ง่วงนอนตลอดเวลา แต่เอาจริง นอนไม่หลับ กระสับกระส่าย
? รู้สึกตัวเองไร้ค่า เป็นแม่ที่ไม่มีความสามารถ
? มีความคิดทำร้ายตัวเองหรือลูก
ถ้ามีอาการต่อไปนี้ เกิน 2 สัปดาห์ ไปพบจิตแพทย์โดยด่วนนนนจ้าาา
หลายคนมีความเข้าใจผิดว่า
จิตแพทย์ = เป็นบ้า
...อันนั้นความเชื่อโบราณ outไปแล้วจ้ะ จริงๆแล้วจิตแพทย์ = ผู้เชี่ยวชาญ และเยียวยาทางจิตใจ ?
อย่าอายที่จะหาผู้เชี่ยวชาญ ช่วยเยียวยาปัญหาของเรานะคะ
??????????
รู้ไหมคะว่า คุณพ่อก็เป็นซึมเศร้าหลังคลอดได้เช่นกัน ภาษาหมอเรียกว่า paternal depression
เกิดจาก การเปลี่ยนแปลงของการกิน การนอน ไหนจะช่วยเมียกล่อมลูกด้วย
อาการจะเหมือนกันค่ะ เช่น อ่อนเพลีย ซึมเศร้า ไม่มีแรง ไม่อยากอาหาร หนังที่ว่าสนุก กิจกรรมที่ชอบทำ ก็ไม่สนุก ไม่อยากทำอะไรเลย
ถ้ามีอาการ ควรไปพบจิตแพทย์ด้วยเช่นกันค่ะ อย่าอาย ไม่ใช่เมียเป็นและรักษาได้คนเดียวนะจ๊ะ
??????????
แม่ๆบางคนที่ซึมเศร้าหนัก จนถึงขั้นเป็นโรคจิตเภทได้เลยค่ะ อันนี้คือหนักสุด อย่าปล่อยให้เป็นหนักขนาดนี้ค่อยไปหาหมอนะคะ
โรคจิตเภทหลังคลอด ภาษาหมอเรียกว่า postpartum psychosis
อาการคือ เริ่มสับสน ก๊งๆ กระวนกระวาย นอนไม่หลับ หูแว่ว ได้ยินเสียงคนมาสั่งทำร้ายลูก / ภาพหลอน หลงผิด คิดว่านี่ไม่ใช่ลูกตัวเอง / หวาดระแวง / จนอาจมีความคิดอยากทำร้ายตัวเองและลูก
อันนี้เจอไม่บ่อย แต่รุนแรงมาก ถ้าเจอรีบพาไปพบจิตแพทย์ด่วน อย่าคิดว่าเค้าแกล้งทำนะคะ
??????????
บางคนคิดว่าตัวเองแข็งแรงคงไม่เป็นซึมเศร้าหลังคลอดหรอก
อ๊ะๆ แม่ชมพู่อารยา ที่ฟิตปั๋งขนาดนั้น หรือเพื่อนหมอเอง ..ก็เป็นมาหลายคนแล้ว
ดังนั้นก่อนคลอดเตรียมตัวเตรียมใจกันดีๆ
?ตกลงกับคนในบ้านถึงแนวทางการเลี้ยงลูก เข้าเต้าล้วน หรือจะขวด ย่า/ยายช่วยเลี้ยง ประชุมแบ่งงานกันไป
?ตกลงเวรยามกะสามีให้เรียบร้อย ชั้นกลางวัน เธอกลางคืน ไหวมั้ย ไม่มีค่าเวรให้นะจ๊ะ
?เตรียมอุปกรณ์ให้พร้อมก่อนออกรบ ทั้งแพมเพิร์ส ผ้าอ้อม ทิชชู่เปียก เช็คลิสต์ทั้งหลาย ใครว่าแม่เยอะ อย่าไปแคร์ สั่งจนkerryจำบ้านได้ ..อ๋อ บ้านที่รั้วสีน้ำตาล เลี้ยงหมา3ตัวใช่ไหมครับ? (อีกหน่อยคงจำชื่อหมาทั้ง3ตัวได้)
?ลองมองหารายการ/หนังตลกเผื่อไว้
..คนใกล้ตัวหมอรอดจากซึมเศร้า ด้วยการไล่ดูเดี่ยวไมโครโฟนวนไปค่ะ ? ให้นมไปก็นั่งหัวเราะคนเดียว # ขอบคุณพี่โน๊ตอุดม มา ณ ที่นี่ด้วย
?ต่อสู้กับความเชื่อผิดๆของย่ายายให้เรียบร้อย จะได้ไม่ต้องเถียงกันให้ไมเกรนขึ้นหลังคลอด ทั้งป้อนน้ำป้อนกล้วย / เอาฉี่เช็ดลิ้น / ดัดขาลูก / บ่งหละ / เอานมแม่หยอดตาเด็ก / ลูกร้องเมื่อไรก็จับยัดขวด? / ติดอุ้ม ... เอ้ย ที่พูดมาคือผิดนะจ้ะ .. เชื่อว่าจริงๆมีกันเยอะกว่านี้อีก ..ใช่มะ ?
?เค้าพบว่าส่วนสำคัญที่สุด *****ของแม่ที่เสี่ยงซึมเศร้าคือ น้ำนมแม่ไม่ไหล แล้วก็เข้าไปเสพดราม่าในเพจนมแม่มากไป
" ใช่ค่ะ .. นมแม่มีคุณค่ามากที่สุด
แต่คุณค่าของแม่ไม่ได้อยู่ที่นม?"
ถ้าเราพยายามแล้วแต่ไม่มีจริงๆ ก็เลี้ยงนมผง แต่ระวังเรื่องสุขอนามัยแทนก็ได้
หมอเองก็เป็นเด็กนมผง เด็กนมผงก็ได้ดีได้เหมือนกันนะจ้ะ ไม่ต้องเครียด
สุดท้ายถ้าพยายามทำแล้วไม่ดีขึ้นก็ .. ให้หมอช่วยนะคะ ไปพบจิตแพทย์ได้เลย ไม่ต้องรอเป็นหนักนะคะ ? รีบรักษาหายง่าย ปล่อยทิ้งไว้เป็นหนักยิ่งรักษายาก
??????????
ปัจจุบันการรักษาซึมเศร้าก็มียาปลอดภัย ให้นมลูกได้ ไร้กังวลนะจ๊ะ เป็นยาในกลุ่ม SSRI ช่วยปรับสมดุลของสารเคมีในสมอง
ที่เหลือก็ออกจากบ้านบ้าง ไปโยคะ ช้อปปิ้ง (ช้อปนอกบ้านบ้าง อย่าช้อปออนไลน์เยอะเกิน เดี๋ยวตังค์หมด) ไปทำสวย นวดหน้า ทำเล็บ นวดตัวอโรมา # ถ้าปลูกป่าดำน้ำดูปะการังได้ก็จัดไป!!
แล้วค่อยกลับมาเลี้ยงลูกของเราอีกครั้งแบบสดใส ??
#ลูกไม่ได้ต้องการแม่ที่เพอร์เฟคแต่ลูกต้องการแม่ที่มีความสุข
#ถ้าแม่ไม่มีความสุขจะเลี้ยงลูกให้มีความสุขได้ยังไง?
#เรื่องเด็กbyหมอแอม
พญ พรนิภา ศรีประเสริฐ
.............
สุดท้ายอยากบอกแทนแม่ๆอีกหลายคน
เมื่อได้เป็นแม่คน ใครๆก็อยากเลี้ยงลูกให้ดีที่สุด
เลี้ยงลูกเหนื่อยแค่ไหนแม่ก็สู้ แต่อย่าให้แม่ต้องเหนื่อย กับการสู้กับคนในบ้านอีกเลย .. ขอแค่เข้าใจแม่ กำลังใจ และกอดอุ่นๆก็พอ
..อ่อ ฝากล้างขวดนมอีกอย่างนะ ???
# แม่ไม่ได้กล่าว
หมอกล่าวเอง ?