นั่งท่าผีเสื้อมณีเวช

ท่าผีเสื้อมณีเวช มีวิธีการจัดท่าทางอย่างไร เมื่อเริ่มเจ็บท้องจริงและคุณแม่อยู่บนเตียงของโรงพยาบาลเรียบร้อยแล้ว ให้นั่งตัวตรงและเหยียดขาทั้งสองข้างออก จากนั้นดึงฝ่าเท้าทั้งสองข้างเข้ามาประกบกัน โดยพยายามให้เข้ามาใกล้บริเวณฝีเย็บมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ จากนั้นให้หาหมอนและโต๊ะมาวางคร่อมไว้ด้านหน้า เท้าประกบกันอยู่ใต้โต๊ะ ส่วนหมอนวางไว้บนโต๊ะ ความสูงประมาณใต้วงแขน แล้วเอามือเหยียดคว่ำลงไปที่หมอน พร้อมกับเอนตัวไปข้างหน้าประมาณ 15 องศา คุณแม่สามารถนอนซบหน้าลงไปกับหมอน ตะแคงหน้าด้านใดด้านหนึ่งได้ตามความถนัด เป็นอันจัดท่าทางสำเร็จ หลังจากนี้คุณแม่พยายามอย่าเครียดหรือวิตกกังวลนะคะ ค่อย ๆ ปล่อยตัวไปตามสบายและรอเวลา อีกไม่กี่อึดใจก็จะได้พบหน้าทารกตัวน้อยแล้วล่ะ อย่างไรก็ตาม การทำท่าผีเสื้อมณีเวชก่อนคลอดนี้ แม้จะช่วยลดการเจ็บท้องคลอด และช่วยให้ปากมดลูกเปิดได้เร็วขึ้น แต่ก็ต้องอยู่ในการดูแลของคุณหมออย่างใกล้ชิด เพราะหากคุณแม่มีภาวะถุงน้ำคร่ำแตก หรือทารกยังไม่ลงมาที่เชิงกรานเพื่อเตรียมคลอด การทำท่านี้อาจทำให้ไปกดทับสายสะดือจนเป็นสาเหตุให้ทารกเสียชีวิตได้ค่ะ หรือกรณีที่แม่เป็นโรคความดันโลหิตสูง มีภาวะน้ำตาลในเลือกต่ำกว่าปกติ ควรหลีกเลี่ยงท่านี้ เพราะอาจทำให้ตกเลือดจนเสียชีวิตได้ทั้งแม่และทารกในครรภ์เลยทีเดียว

ท่านั่งเร่งคลอด ท่าทางในการคลอดลูกตามปกติที่ทำในโรงพยาบาลคือ ท่านอนหงาย แต่ก็ยังมีอีกหลายท่า เช่น ท่ายืน ท่าคุกเข่า ท่าคลาน ท่านั่งยอง รวมไปถึง ท่าผีเสื้อมณีเวช ซึ่งเป็น ท่านั่งเร่งคลอด ที่ช่วยลดอาการเจ็บได้เป็นอย่างดี เมื่อแม่รู้สึก เจ็บท้องคลอดจริง มีอาการเจ็บท้องรุนแรงขึ้น เจ็บสม่ำเสมอต่อเนื่อง และถี่ขึ้น แพทย์จะให้ยาบรรเทาอาการเจ็บทางเส้นเลือด หรืออาจฉีดยาชาเข้าทางไขสันหลังให้กับคุณแม่ อย่างไรก็ตาม การฉีดยาก็ไม่สามารถช่วยลดความปวดได้อย่างสิ้นเชิง จึงมีการวิจัยและพัฒนา ท่านั่งเร่งคลอด ที่เรียกว่า ท่าผีเสื้อมณีเวช ขึ้นมา ซึ่งจะช่วยเพิ่มปริมาตรในอุ้งเชิงกราน ทำให้การกดเบียดของมดลูกต่อเส้นประสาท เส้นเลือดดำ-แดง ตลอดจนระบบน้ำเหลืองน้อยลง ช่วยลดอาการปวดท้องและปวดหลังของการเจ็บครรภ์คลอด ทั้งยังช่วยเร่งคลอดได้อีกด้วย

นั่งท่าผีเสื้อมณีเวช ช่วยให้ปากมดลูกเปิดเร็วขึ้น ท่าผีเสื้อแบบมณีเวช มีผลต่อแรงหดรัดตัวของมดลูก ขนาดเชิงกราน และการหมุนภายในของทารก และช่วยให้ปากมดลูกเปิดเร็วกว่าการนอนรอคลอดปกติ ยืนยันได้จากผลการศึกษากลุ่มตัวอย่างที่เป็นคุณแม่มาคลอดบุตรที่โรงพยาบาลหาดใหญ่จำนวน 48 ราย แบ่งเป็นกลุ่มที่นั่งท่าผีเสื้อ และกลุ่มควบคุมเท่าๆ กัน เมื่อเข้าสู่ระยะของการคลอดโดยธรรมชาติ ปากมดลูกเปิดตั้งแต่ 3 เซนติเมตร กลุ่มตัวอย่างได้รับยาออกซิโตซินทางหลอดเลือดดำ ปรากฏว่า ค่าเฉลี่ยเวลาเปิดของปากมดลูกในกลุ่มนั่งท่าผีเสื้อแบบมณีเวชเร็วถึง 19.6 นาทีต่อเซนติเมตร เทียบกับกลุ่มควบคุม 29.4 นาทีต่อเซนติเมตร

ท่าผีเสื้อแบบมณีเวช ช่วยลดอาการเจ็บครรภ์คลอด จากการศึกษาเชิงทดลองแบบสุ่มไขว้การรักษา (cross over design) เพื่อเปรียบเทียบคะแนนการเจ็บครรภ์ ระหว่างการนั่งท่าผีเสื้อแบบมณีเวช กับท่านอนรอคลอดในระยะปากมดลูกเปิดเร็ว ผลที่ได้รับคือ การนั่งรอคลอดท่าผีเสื้อช่วยลดอาการเจ็บครรภ์คลอดได้