ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด

โรคซึมเศร้าหลังคลอด เป็นอาการซึมเศร้าในระดับปานกลางถึงรุนแรงที่อาจเกิดขึ้นได้หลังคลอด แม่บางคนมีอาการซึมเศร้าเพียงไม่กี่สัปดาห์ ในขณะที่แม่บางคนอาจนานเป็นปีเลยก็มีค่ะ จากข้อมูลขององค์กร Postpartum Progress ระบุว่า แม่หลังคลอดเกือบร้อยละ 20 เผชิญกับโรคซึมเศร้าหลังคลอด มาทำความรู้จักกับอาการซึมเศร้าหลังคลอด เพื่อเตรียมตัวรับมือกันค่ะ โรคซึมเศร้าหลังคลอด รวมถึงความวิตกกังวล และความผิดปกติทางอารมณ์อื่นๆ ด้วย โรคซึมเศร้าหลังคลอด เป็นความผิดปกติทางอารมณ์หลังคลอด แบ่งเป็น 4 ชนิด 1. ซึมเศร้า 2. วิตกกังวลแบบซึมเศร้าและวิตกกังลแบบไม่ซึมเศร้า 3. ตื่นตระหนก และ 4. ย้ำคิดย้ำทำ ขอบเขตของโรคซึมเศร้าหลังคลอดนี้กว้างกว่าที่คิด แม่บางคนมีความวิตกกังวลมากโดยที่ไม่มีอาการซึมเศร้า แต่คุณอาจไม่รู้ตัวว่ากำลังเผชิญอยู่กับโรคซึมเศร้าหลังคลอดในรูปแบบหนึ่งนั่นเองค่ะ โรคซึมเศร้าหลังคลอด ไม่เหมือนกับ ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (Baby Blues) Baby Blues เป็นปรากฏการณ์ปกติหลังคลอดบุตร ซึ่งพบได้บ่อยถึง 50-85 เปอร์เซ็นต์ อาการมักเริ่มเกิดในช่วงหลังคลอดไม่กี่วัน โดยมีอาการมากที่สุดประมาณวันที่ 4-5 และมักหายภายในวันที่ 10 ในบางรายอาจมีอาการอยู่นานถึง 2 สัปดาห์ ผู้เชี่ยวชาญถือว่า ภาวะซึมเศร้าหลังคลอดเกิดจากการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนครั้งใหญ่ที่เกิดขึ้นหลังคลอด บวกกับการเปลี่ยนแปลงอย่างมากในการดำเนินชีวิตประจำวันของแม่ รวมไปถึงการอดนอนของแม่มือใหม่ด้วย คุณแม่อาจพบว่าอยู่ดีๆ ตัวเองก็ร้องไห้โดยไม่ทราบสาเหตุ อารมณ์ขึ้นลง และจะหายไปเอง ในขณะที่โรคซึมเศร้าหลังคลอด และความผิดปกติทางอารมณ์อื่นๆ นั้นเป็นอาการที่ต้องได้รับการรักษา ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ผู้หญิงบางคนเป็นโรคซึมเศร้าหลังคลอด แม่ที่มีอารมณ์อ่อนไหวง่าย หรือแม่เคยมีประวัติความผิดปกติทางอารมณ์มาก่อนมีแนวโน้มที่จะเป็นกับโรคซึมเศร้าหลังคลอดได้ แต่ตามข้อมูลของสมาคมกุมารแพทย์อเมริกัน ระบุว่า ครึ่งหนึ่งของแม่หลังคลอดที่ได้รับการวินิจฉัยเพิ่งเกิดอาการเช่นนี้เป็นครั้งแรกในชีวิต ยังมีปัจจัยอื่นๆ อาทิ แม่ที่เคยสูญเสียลูก หรือ มีภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์ มีปัญหาสุขภาพ ทารกคลอดก่อนกำหนดและต้องอยู่ใน NICU รวมถึง แม่ที่ดื่มแอลกอฮอล์หรือยาเสพติดยิ่งมีความเสี่ยงสูงขึ้นที่จะมีอาการซึมเศร้าและวิตกกังวล การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเป็นอีกปัจจัยสำคัญ เนื่องจากระดับฮอร์โมนโปรเจสเตอรโรนและเอสโตรเจนเพิ่มสูงขึ้นในช่วงตั้งครรภ์ และลดต่ำลงอย่างมากในช่วง 2-3 วันหลังคลอด จึงส่งผลต่ออารมณ์ของแม่หลังคลอด การอดนอนส่งผลต่อโรคซึมเศร้าหลังคลอด การนอนของแม่หลังคลอดจะเปลี่ยนแปลงไป เนื่องจากคุณต้องตื่นมาให้นมลูกน้อยทุก 2 ชั่วโมง ถ้าคุณแม่ได้นอนยาว 5-6 ชั่วโมงและมีช่วงที่งีบหลับได้ คุณจะรู้สึกดีขึ้นใน 1-3 สัปดาห์ นั่นหมายความว่า คุณแม่ควรมีผู้ช่วยที่สามารถป้อนนมจากขวดบ้าง เพื่อที่คุณแม่จะได้พักผ่อนในช่วงกลางคืน และในขณะที่ลูกนอนหลับ คุณแม่ควรฉวยโอกาสนี้นอนไปพร้อมกับลูกด้วยเลย อย่างไรก็ดี แม่บางคนอาจต้องใช้ยา เพื่อช่วยให้สามารถนอนหลับได้ดีขึ้นค่ะ อาการของโรคซึมเศร้าหลังคลอดคล้ายกับโรคซึมเศร้า แต่ยังมีอาการอื่นที่ทำให้ต่างออกไป อาการปกติของโรคซึมเศร้า รวมถึงความโศกเศร้า ไม่มีสมาธิ นอนไม่หลับ ไม่มีความสุข และแม้กระทั่งความคิดทำร้ายตัวเอง แต่ซึมเศร้าหลังคลอด จะมีอาการ ความกังวล และความผิดปกติทางอารมณ์อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการคลอดบุตร เช่น กังวลกับการที่ต้องอยู่ตามลำพังกับลูกแรกเกิด กังวลว่าจะทำหน้าที่แม่ได้ไม่ดี หงุดหงิด และนอนไม่หลับเมื่อลูกหลับ หรืออาจรุนแรงถึงขั้นอยากจะทิ้งลูก หรือทำร้ายลูกเลยก็มี อย่างไรก็ดี แม่ทุกคนไม่จำเป็นต้องมีอาการเช่นนี้ทั้งหมด และแม่แต่ละคนอาจมีอาการที่ต่างกันไป บางคนอาจมีแค่อาการเดียวหลักๆ ประกอบกับอาการอื่นๆ ที่ไม่ชัดเจนก็ได้