TUỔI NÀO THÍCH HỢP ĐỂ “ĐI BỘ ĐỘI”

Chuyên mục: NHU CẦU PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ ĐỘ TUỔI MẦM NON Phần 1: Tuổi thích hợp để gửi trẻ vào nhà trẻ/ mẫu giáo là độ nào? Gần đây nhiều quan điểm cho rằng nên cho trẻ đi nhà trẻ/ mẫu giáo sớm, khi trẻ dưới 2 tuổi thậm chí chỉ hơn 1 tuổi một chút để trẻ học cách tự lập. Tuy nhiên theo “Parenting for a peaceful world” (Sách: LÀM BỐ MẸ VÌ MỘT THẾ GIỚI HÒA BÌNH" của tác giả chuyên gia tâm lý Ông Robin Grille Úc) thì việc đi nhà trẻ SỚM chưa chắc đã tốt cho trẻ. Việc gửi trẻ đi nhà trẻ sớm trước 2 tuổi là điều không nên, vì đây là giai đoạn trẻ chưa xác định mình là một cá thể độc lập. Do đó, chưa cần nói nhà trẻ đó tốt hay xấu, chỉ bản thân việc bé bị tách khỏi mẹ trước 2 tuổi cũng đủ sinh hocmon stress cortisol ảnh hưởng đến sự phát triển tối ưu của trẻ. Do đó, nếu điều kiện kinh tế cho phép, không nhất thiết mẹ phải "đi làm", thì hãy chọn "làm mẹ trọn thời gian " thay vì "đi làm". "Đi làm việc" còn có nhiều lúc trong đời để "đi làm", còn những năm đầu đời của con, không ai thay thế mẹ/ bố được, cũng không thể bù đắp những tổn thương của giai đoạn phát triển đầu đời quan trọng này, mà thương tổn đầu tiên là bị xa bố/ mẹ quá "khả năng chịu đựng" của bé (khả năng này khác nhau tùy độ tuổi và tùy cá thể). Vì sao nhà trẻ lại thường không tốt bằng sự hỗ trợ chăm sóc của cả cha và mẹ? Khi chúng ta nhìn những điều dưới đây, những xác nhận hiển nhiên dựa trên "học thuyết nhu cầu gắn bó" sẽ dự đoán được phần nào. Nhà trẻ cản trở cơ hội của trẻ để phát triển sự quyến luyến (gắn bó) có chọn lọc với những người lớn giàu tình yêu thương và đáng tin cậy. Nhu cầu "bám mẹ" những năm đầu đời theo học thuyết này chính là để xây dựng mối quan hệ quyến luyến bền chặt nền tảng này. Trẻ càng được quyến luyến gắn bó trong những năm đầu đời, càng trưởng thành độc lập, tự tin và có khả năng xây dựng những mối quan hệ tình cảm lâu bền. Theo các chuyên gia thế giới nghiên cứu về phát triển của trẻ em, thì độ tuổi bị đi gửi trẻ càng ngày càng nhỏ đi, do nhu cầu công việc của mẹ, tạo nên ảnh hưởng tâm lý tiêu cực. Một bản tổng hợp về 88 nghiên cứu được thực hiện nhiều nơi trên thế giới cho thấy, trong hơn 20.000 trẻ được gửi nhà trẻ từ khi còn ẵm ngửa (dưới 1 tuổi), khoảng 66% trẻ có nguy cơ gia tăng chứng "mất khả năng gắn bó" (cảm giác lo sợ, bấp bênh). Nhà tâm lý học người Úc Peter Cook kết luận rằng xu hướng nhà trẻ đang bỏ qua việc nhìn nhận các dấu hiệu nào có hại cho sự phát triển tâm lý của trẻ, đi ngược lại với rất nhiều ý kiến của các chuyên gia về điều gì là tốt nhất cho trẻ ở độ tuổi này. Một số nhà nghiên cứu đã cố gắng đo đạt mức độ mà việc đi nhà trẻ có thể trở thành nhân tố nguy hiểm (cho sự phát triển tâm lý của trẻ). Nghiên cứu cho rằng, bị gửi nhà trẻ hơn 20 giờ/ 1 tuần (ở nhà nhưng giữ bởi người lạ cũng vậy), có thể dẫn tới cảm giác thiếu an toàn với những bé nhỏ hơn 1 tuổi. Một nghiên cứu khác lại nhận thấy, các bé ở nhà trẻ lâu ngày sẽ có mức độ căng thẳng (có mức độ hormone stress cortisol) cao hơn, ở mức đáng báo động. Điều này đã được phát hiện tại những bé được gửi nhà trẻ lâu ngày, ngay cả khi trông bề ngoài, các bé không hề có bất cứ một dấu hiệu âu lo nào, khiến bố mẹ và những người chăm sóc có thể sẽ không ý thức được những buồn phiền mà trẻ đang phải chịu đựng. Theo những nghiên cứu, bé nào bị gửi nhà trẻ càng nhiều, thì lại càng có khuynh hướng trở nên hung hăng (dễ gây sự). Những phát hiện được trích dẫn từ Jay Blesky – nguyên giáo sư khoa phát triển nhân học tại đại học Penn State khẳng định rằng, “thiếu sự quan tâm trực tiếp của bố mẹ trong năm đầu tiên là một yếu tố nguy hiểm đối với các sự phát triển, ví dụ như cảm giác không gắn kết được với mẹ, sự hung hăng, và có thể là thái độ ứng xử của trẻ bị xấu đi”. "Các bố mẹ nên hiểu và tránh trạng lạm dụng nhà trẻ là một xu hướng hiện đại." quan điểm của tác giả sách là vậy. Một sự thật bi thương của cuộc sống hiện đại là số lượng ngày một tăng cao những phụ huynh sinh sống tại các quốc gia giàu có cảm thấy bản thân họ không có lựa chọn nào khác ngoài cách gửi con để kiếm sống, để đủ tiền chi tiêu. Giá nhà cửa và các vật dụng cơ bản khác ngày một cao hơn, trong nền kinh tế ngày càng phát triển. Nếu làn sóng của xu hướng gửi trẻ nhỏ sớm của các gia đình này không dừng lại và không chú ý chữa lành những tổn thương, thì hậu quả cho xã hội sẽ có thể còn rất thê thảm. Sự không thể gắn kết của các thành viên trong gia đình có thể sẽ là mối đe dọa lớn nhất đối với lợi ích của sự tiến triển xã hội, môt lối sống "mới" mà chúng ta đã tự tạo nên trong khoảng năm thập kỉ qua. Sách “Parenting for a peaceful world” liệt kê các điều kiện an toàn nếu ba mẹ muốn gửi trẻ đi nhà trẻ sớm. Bởi theo một nghiên cứu, em bé gửi trẻ có thể vẫn có được mức độ hocmon cortisol bình thường khi có những điều kiện tiên quyết sau: Những người chăm sóc trẻ phải thực sự có tinh thần trách nhiệm cao để đáp ứng với nhu cầu và cảm xúc của trẻ. Tôi dám chắc rằng, các nhà trẻ chuyên nghiệp có thể sẽ an toàn nếu có các điều kiện sau: 1. Trẻ cần được đào tạo trong sự gắn kết thật nhẫn nại và ấm áp của các cô trong nhà trẻ. 2. Người chăm sóc phải thật sự đồng cảm, ấm áp, có trách nhiệm và giàu lòng yêu thương. Họ cũng cần phải bền lòng. Khi có giáo viên mới, thì giáo viên cũ phải ở lại trong giai đoạn chuyển giao cho đến khi trẻ quen với người chăm sóc mới. (Cũng có nghĩa, khi bé mới đến trường, mẹ được ở lại trong lớp cho đến khi bé quen với cô giáo mới.) 3. Nhà trẻ cần phải tạo ra cảm giác như một gia đình lớn. 4. Một đứa trẻ nên được giữ trong nhà trẻ càng ít giờ càng tốt. Điều quan trọng là phải tôn trọng sức chịu đựng của trẻ và hiểu rằng mỗi độ tuổi chỉ có thể chịu được một khoảng thời gian xa cách nhất định. Khi một đứa trẻ có thể nói tạm biệt với mẹ mà không khóc, và khi bé có thể vui vẻ hoàn toàn với cô giáo và các bạn khác, đó là lúc bé đã sẵn sàng. Sự lo lắng khi phải chia ly là một dấu hiệu cho thấy bé chưa sẵn sàng cho việc xa gia đình. Trẻ em chính là nhà chuyên gia tâm lý chuẩn nhất, mà chúng ta nếu chúng ta chú ý quan sát trẻ, chũng ta sẽ cung cấp được cách chăm sóc tốt nhất. 5. Sự tách rời khỏi mẹ cần phải là một sự chuyển tiếp từ từ, dần dần, từng bước một để trẻ có thể thích nghi và phù hợp với tốc độ riêng của trẻ. Nhiều nhà trẻ không cho phép các bố mẹ ở lại với trẻ cho đến khi bé cảm giác ở đó như nhà. Chính sách này là không có cơ sở khoa học và nó tạo nên một cú chấn thương tâm lý lớn đối với trẻ. 6. Các bố mẹ nên ở lại cho đến khi trẻ đã thiết lập được một mối liên kết về sự tin tưởng với cô giáo và các bạn khác ở trung tâm. Nhiều trường học “mở” ở Thụy Điển và rất nhiều nhà trẻ dân chủ trên thế giới còn mời các vị phụ huynh tham dự lớp học cùng với các con mình. Bố mẹ sẽ tạo nên một đóng góp vô giá cho nhóm và các bạn nhỏ có thể phát triển mạnh (lớn nhanh, mau lớn) khi mà các con cảm thấy an toàn, được nuôi nấng và thân thuộc như nhà mình tại trường học. 7. Việc cho con đi nhà trẻ cần được hoãn lại ít nhất cho đến khi trẻ đã giảm nhu cầu bú mẹ được phần nào, (có thể uống sữa mẹ gửi theo). Điều này nhằm đảm bảo cho việc nuôi con bằng sữa mẹ không bị gián đoạn. 8. Đối với trẻ dưới 1 tuổi, nếu phải gửi, thì thời gian buổi gửi phải thật ngắn, vì trẻ cần có đủ thời gian với bố mẹ đủ để trẻ nhận được sự quan tâm đầy đủ, tận tình và định hình cá tính cùng với kết nối thân thiết quyến luyến với ba mẹ. 9. Trẻ cần có cảm giác gắn bó vững chắc với ba mẹ trước khi mạo hiểm những mối quan hệ bên ngoài. Những trẻ càng không kết nối được với bố mẹ trong chính nhà của mình, thì viêc đi nhà trẻ để quen với người lạ lại càng khó khăn. 10. Phụ huynh cũng nên trì hoãn việc gửi con đến nhà trẻ, ít nhất là cho đến khi trẻ có thể làm chủ được ngôn ngữ của mình đủ để có thể kể với bố mẹ chúng về những gì trẻ cảm nhận được về nhà trường, thầy cô, bạn bè và những gì xảy ra ở đó. Chỉ khi trẻ thực sự cảm thấy gắn kết với bố mẹ, cùng với trải nghiệm được nuôi dưỡng tốt thì khi đó não bộ của trẻ mới có đủ điều kiện tốt nhất để phát triển. Đó là lúc các gia đình và nhà trường đầu tiên và phải đảm bảo rằng trái tim của họ cần rộng mở và trao cho trẻ một tình yêu lớn nhất. Dịch vụ chăm trẻ yêu thương như thế sẽ thúc đẩy lợi ích phát triển cảm xúc của một gia đình mà không tạo ra gánh nặng cho bố mẹ hay áp lực cho trẻ khi bị chia cách khỏi bố mẹ từ sớm và dài lâu trong suốt thời thơ ấu. Một vài sáng kiến cho mô hình hỗ trợ chăm sóc từ cộng đồng đã được thảo luận ở chương sau của sách. Chúng tôi cũng sẽ nói về cách thức để tiếp cận theo cách hiện đại nhất và cách mạng hóa giáo dục đối với trẻ để tạo nên sự phát triển tốt hơn nữa về mặt cảm xúc cho trẻ.